భారతదేశంలోని నదుల అనుసంధానం (అధిక వర్షపాతం ఉన్న ప్రాంతాల నుండి కరువు పీడిత ప్రాంతాలకు అదనపు నీటిని బదిలీ చేయడం) అనే ఆలోచన కొన్ని ప్రాంతాలలో నిరంతర వరదలు మరియు నీటిని తగ్గించడానికి అనేక దశాబ్దాలుగా ప్రచారంలో ఉంది. దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాలలో కొరత.
ఈ ఆలోచన ఇప్పుడు ఒక అడుగు ముందుకు వేసినట్లు కనిపిస్తోంది.
హిమాలయన్ రివర్స్ డెవలప్‌మెంట్ కాంపోనెంట్ మరియు పెనిన్సులర్ రివర్స్ డెవలప్‌మెంట్ కాంపోనెంట్ అనే రెండు భాగాలను కలిగి ఉన్న నేషనల్ పెర్స్‌పెక్టివ్ ప్లాన్ (ఎన్‌పిపి) కింద నదుల ఇంటర్-లింకింగ్ పనిని నేషనల్ వాటర్ డెవలప్‌మెంట్ ఏజెన్సీ (ఎన్‌డబ్ల్యుడిఎ)కి ప్రభుత్వం అప్పగించింది.
NPP కింద 30 లింక్ ప్రాజెక్టులు గుర్తించబడ్డాయి. మొత్తం 30 లింక్‌ల ప్రీ-ఫీజిబిలిటీ నివేదికలు (PFRలు) పూర్తయ్యాయి మరియు 24 లింక్‌ల యొక్క సాధ్యాసాధ్యాల నివేదికలు (FRలు) మరియు 8 లింక్‌ల యొక్క వివరణాత్మక ప్రాజెక్ట్ నివేదికలు (DPRలు) పూర్తయ్యాయి.
కెన్-బెట్వా లింక్ ప్రాజెక్ట్ (KBLP) అనేది NPP కింద మొదటి లింక్ ప్రాజెక్ట్, దీని కోసం కేంద్రం మరియు మధ్యప్రదేశ్ మరియు ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రాలు సంయుక్త ప్రయత్నంగా అమలు చేయడం ప్రారంభించింది.
దేశవ్యాప్తంగా నీటి లభ్యత మరియు దేశంలో నీటి భద్రతలో అసమతుల్యతను పరిష్కరించడానికి మిగులు బేసిన్‌ల నుండి నీటి లోటు బేసిన్‌లు/ప్రాంతాలకు ఇంటర్-బేసిన్ వాటర్ ట్రాన్స్‌ఫర్ (IBWT) అవసరం. నదులు అనేక రాష్ట్రాలను (మరియు ఇతర దేశాలు కూడా కొన్ని సందర్భాలలో) దాటినందున, నదుల అంతర్-లింకింగ్ (ILR) ప్రాజెక్టుల అమలులో రాష్ట్రాల సహకారం చాలా ముఖ్యమైనది.
***
తాజా స్థితి మరియు రాష్ట్రాల వారీగా నదుల అనుసంధానం (ILR) ప్రాజెక్ట్‌ల వివరాలు:
A. పెనిన్సులర్ కాంపోనెంట్
| లింక్ పేరు | స్థితి | రాష్ట్రాలు లాభపడ్డాయి | వార్షిక నీటిపారుదల (లక్ష హెక్టార్లు) | జల విద్యుత్ (MW) |
| 1. మహానది (మణిభద్ర) - గోదావరి (దౌలైశ్వరం) లింక్ | FR పూర్తయింది | ఆంధ్రప్రదేశ్ (AP) & ఒడిశా | 4.43 | 450 |
| 1 (ఎ) ప్రత్యామ్నాయ మహానది (బార్ముల్) – రుషికుల్య – గోదావరి (దౌలైశ్వరం) లింక్ | FR పూర్తయింది | AP & ఒడిశా | 6.25 (0.91 + 3.52 + 1.82**) | 210 (MGL)% + 240** |
| 2. గోదావరి (పోలవరం) – కృష్ణా (విజయవాడ) లింక్ | FR పూర్తయింది | AP | 2.1 | - |
| 3 (ఎ) గోదావరి (ఇంచంపల్లి) - కృష్ణా (నాగార్జునసాగర్) లింక్ | FR పూర్తయింది | తెలంగాణ | 2.87 | 975+ 70= 1,045 |
| 3 (బి) ప్రత్యామ్నాయ గోదావరి (ఇంచంపల్లి) – కృష్ణా (నాగార్జునసాగర్) లింక్ * | డీపీఆర్‌ పూర్తయింది | తెలంగాణ | 3.67 | 60 |
| 4. గోదావరి (ఇంచంపల్లి) – కృష్ణా (పులిచింతల) లింక్ | FR పూర్తయింది | తెలంగాణ & ఏపీ | 6.13 (1.09 +5.04) | 27 |
| 5 (ఎ) కృష్ణా (నాగార్జునసాగర్) - పెన్నార్ (సోమశిల) లింక్ | FR పూర్తయింది | AP | 5.81 | 90 |
| 5 (బి) ప్రత్యామ్నాయ కృష్ణా (నాగార్జునసాగర్) - పెన్నార్ (సోమశిల ) లింక్ * | డీపీఆర్‌ పూర్తయింది | AP | 2.94 | 90 |
| 6. కృష్ణ (శ్రీశైలం) - పెన్నార్ లింక్ | FR పూర్తయింది | - | - | 17 |
| 7. కృష్ణ (ఆల్మట్టి) - పెన్నార్ లింక్ | FR పూర్తయింది | AP & కర్ణాటక | 2.58 (1.9+0.68) | 13.5 |
| 8 (ఎ) పెన్నార్ (సోమశిల) – కావేరి (గ్రాండ్ అనికట్) లింక్ | FR పూర్తయింది | AP, తమిళనాడు & పుదుచ్చేరి | 4.91 (0.49+ 4.36 +0.06) | - |
| 8 (బి) ప్రత్యామ్నాయ పెన్నార్ (సోమశిల) – కావేరి (గ్రాండ్ అనికట్) లింక్ * | డీపీఆర్‌ పూర్తయింది | AP, తమిళనాడు & పుదుచ్చేరి | 2.83 (0.51+2.32) | |
| 9. కావేరి (కట్టాలై) – వైగై -గుండార్ లింక్ | డీపీఆర్‌ పూర్తయింది | తమిళనాడు | 4.48 | - |
| 10. పర్బతి –కలిసింద్ – చంబల్ లింక్ | FR పూర్తయింది | మధ్యప్రదేశ్ (MP) & రాజస్థాన్ | @Alt.I = 2.30 Alt.II = 2.20 | - |
| 10 (ఎ) పర్బతి - కునో - సింధ్ లింక్. $ | PFR పూర్తయింది | ఎంపీ & రాజస్థాన్ | ||
| 10 (బి) తూర్పు రాజస్థాన్ కెనాల్ ప్రాజెక్ట్ (ERCP)తో సవరించిన పర్బతి - కలిసింద్-చంబల్ లింక్ యొక్క ఏకీకరణ | PFR పూర్తయింది | ఎంపీ & రాజస్థాన్ | ||
| 11. దమంగంగ – పింజల్ లింక్ (DPR ప్రకారం) | డీపీఆర్‌ పూర్తయింది | మహారాష్ట్ర (ముంబైకి మాత్రమే నీటి సరఫరా) | - | 5 |
| 12. పర్-తాపి-నర్మదా లింక్ (DPR ప్రకారం) | డీపీఆర్‌ పూర్తయింది | గుజరాత్ & మహారాష్ట్ర | 2.36 (2.32 + 0.04) | 21 |
| 13. కెన్-బెట్వా లింక్ | DPR పూర్తయింది & అమలు ప్రారంభించబడింది | ఉత్తరప్రదేశ్ & మధ్యప్రదేశ్ | 10.62 (2.51 +8.11) | 103 (హైడ్రో) & 27MW (సోలార్) |
| 14. పంబ - అచ్చంకోవిల్ - వైప్పర్ లింక్ | FR పూర్తయింది | తమిళనాడు & కేరళ | ఒకటి - | - 508 |
| 15. బెడ్టీ - వర్దా లింక్ | డీపీఆర్‌ పూర్తయింది | కర్ణాటక | 0.60 | - |
| 16. నేత్రావతి – హేమావతి లింక్*** | PFR పూర్తయింది | కర్ణాటక | 0.34 | - |
% MGL: మహానది గోదావరి లింక్
** ప్రభుత్వ ఆరు ప్రాజెక్టుల నుండి ప్రయోజనం. ఒడిశాకు చెందినది.
@ Alt I- గాంధీసాగర్ డ్యామ్‌తో అనుసంధానం; ఆల్ట్ II- రాణా ప్రతాప్‌సాగర్ డ్యామ్‌తో అనుసంధానం
* గోదావరి నది యొక్క నిరుపయోగ జలాలను మళ్లించడానికి ప్రత్యామ్నాయ అధ్యయనం నిర్వహించబడింది మరియు గోదావరి (ఇంచంపల్లి/ జానంపేట్) – కృష్ణా (నాగార్జునసాగర్) – పెన్నార్ (సోమశిల) – DPR
కావేరి (గ్రాండ్ అనికట్) అనుసంధాన ప్రాజెక్టులు పూర్తయ్యాయి. గోదావరి-కావేరి (గ్రాండ్ అనికట్) లింక్ ప్రాజెక్ట్ గోదావరి (ఇంచంపల్లి / జానంపేట్) - కృష్ణా
(నాగార్జునసాగర్), కృష్ణా (నాగార్జునసాగర్)- పెన్నార్ (సోమశిల) మరియు పెన్నార్ (సోమశిల)-కావేరి (గ్రాండ్ అనికట్) లింక్ ప్రాజెక్టులు.
*** ప్రభుత్వం యెత్తినహోల్ ప్రాజెక్టును అమలు చేసిన తర్వాత తదుపరి అధ్యయనాలు చేపట్టలేదు. కర్ణాటకలో, ఈ లింక్ ద్వారా మళ్లింపు కోసం నేత్రావతి బేసిన్‌లో మిగులు జలాలు అందుబాటులో లేవు.
$ రాజస్థాన్ మరియు పర్బతి యొక్క తూర్పు రాజస్థాన్ కెనాల్ ప్రాజెక్ట్ యొక్క ఏకీకరణ - కలిసింద్-చంబల్ లింక్
బి. హిమాలయన్ కాంపోనెంట్
| లింక్ పేరు | స్థితి | దేశం/రాష్ట్రాలు ప్రయోజనం పొందాయి | వార్షిక నీటిపారుదల (లక్ష హెక్టార్లు) | హైడ్రో శక్తి (MW) |
| 1. కోసి-మెచి లింక్ | PFR పూర్తయింది | బీహార్ & నేపాల్ | 4.74 (2.99+1.75) | 3,180 |
| 2. కోసి-ఘఘ్రా లింక్ | డ్రాఫ్ట్ FR పూర్తయింది | బీహార్, ఉత్తరప్రదేశ్ (UP) & నేపాల్ | 10.58 (8.17+ 0.67 + 1.74 ) | - |
| 3. గండక్ - గంగా లింక్ | FR పూర్తయింది (భారత భాగం) | UP & నేపాల్ | 34.58 (28.80+ 5.78 ) | 4,375 (డ్యామ్ PH) & 180 (కెనాల్ PH) |
| 4. ఘఘ్రా - యమునా లింక్ | FR పూర్తయింది (భారత భాగం) | UP & నేపాల్ | 26.65 (25.30 + 1.35 ) | 10,884 |
| 5. సర్దా - యమునా లింక్ | FR పూర్తయింది | UP & ఉత్తరాఖండ్ | 2.95 (2.65 + 0.30) | 3,600 |
| 6. యమునా-రాజస్థాన్ లింక్ | FR పూర్తయింది | హర్యానా & రాజస్థాన్ | 2.51 (0.11+ 2.40 ) | - |
| 7. రాజస్థాన్-సబర్మతి లింక్ | FR పూర్తయింది | రాజస్థాన్ & గుజరాత్ | 11.53 (11.21+0.32) | - |
| 8. చునార్-సోన్ బ్యారేజ్ లింక్ | డ్రాఫ్ట్ FR పూర్తయింది | బీహార్ & యుపి | 0.67 (0.30 + 0.37) | - |
| 9. సోన్ డ్యామ్ - గంగ యొక్క దక్షిణ ఉపనదులు లింక్ | PFR పూర్తయింది | బీహార్ & జార్ఖండ్ | 3.07 (2.99 + 0.08 ) | 95 (90 డ్యామ్ PH) & 5 (కెనాల్ PH) |
| 10.మనస్-సంకోష్-టిస్టా-గంగా (MSTG) లింక్ | FR పూర్తయింది | అస్సాం, పశ్చిమ బెంగాల్ (WB) & బీహార్ | 3.41 (2.05 + 1.00 + 0.36 ) | - |
| 11.జోగిఘోపా-టిస్టా-ఫరక్కా లింక్ (MSTGకి ప్రత్యామ్నాయం) | PFR పూర్తయింది | అస్సాం, WB & బీహార్ | 3.559 (0.975+ 1.564+ 1.02) | 360 |
| 12. ఫరక్కా-సుందర్బన్స్ లింక్ | FR పూర్తయింది | WB | 1.50 | - |
| 13. గంగా(ఫరక్కా) - దామోదర్-సుబర్ణరేఖ లింక్ | FR పూర్తయింది | WB, ఒడిశా & జార్ఖండ్ | 12.30 (11.18+ 0.39+ 0.73) | - |
| 14. సుబర్ణరేఖ-మహానది లింక్ | FR పూర్తయింది | WB & ఒడిశా | 1.63 (0.18+ 1.45) | 9 |
***
